Između LEGENDE i ČUDA: Crkva RUŽICA i kapela SVETE PETKE.
21 априла, 2021Nova kapela Svete Petke na Beogradskoj tvrđavi sagrađena je u periodu 1935-1937. godine prema projektu arhitekte Momira Korunovića, na svojevrsnom izvoru isceljujuće vode, koji pominju putopisac poput Gerharda Kornelijusa Driša 1720. u opisu Beogradske tvrđave.
Ovaj izvor je presahnuo samo jednom, u periodu između 1915-1918, odnosno u godinama kada je Beograd bio okupiran u Prvom svetskom ratu.
Kapela je dvaput živopisana. Prvi put u klasičnoj fresko tehnici, kao delo akademskog slikara Vladimira Predajevića, profesora na Fakultetu primenjenih umetnosti i kopiste u ondašnjem Muzeju kneza Pavla. Vek ovih fresaka nije bio dug zbog velike vlage koja jednim delom dolazi od izvora, a drugim od neposredne blizine reka čije je ušće nadomak ove građevine, pa je prvobitni živopis zamenjen mozaicima koje je izradio Đuro Radlović u periodu između 1975-1982. Ovo je jedan od uspelijih mozaičkih ansambala nastalih u savremenoj srpskoj crkvenoj umetnosti. Minucioznom tehnikom, živim koloritom, kojim dominiraju zvonka plava boja i zlatni akcenti, prikazan je zanimljiv izbor tema iz profane i crkvene istorije, pored predstava iz takozvanog obaveznog ikonografskog programa unutar pravoslavnog hrama. Tako se na zidovima kapele mogu videti i knez Lazar, kneginja Milica, despot Stefan, Sveti Sava i Sveti Simeon – značajne ličnosti iz srpske srednjovekovne istorije, ali i anđeo koji svojim dodirom pretvara običnu vodu u onu lekovitu – motiv koji povezuje ovaj izvor i biblijsku banju Vitezdu.
ČUDO
Kapela Svete Petke jedno je od najomiljenijih stecišta ljudi svih vera, jer se svetiteljki pripisuju razna čudesna javljanja i isceljenja. Ona je najveća pomoćnica ženama i deci, ali i svetac za koga se vezuje čitav niz paganskih običaja, pa i praznoverica. Otuda drveće oko kapele često bude «ukrašeno» crvenim koncima i tračicama, a u šupljine zida kapele ili okolnog stepeništa vernici stavljaju ceduljice sa molitvama. Po dubokom uverenju srpskog naroda Sveta Petka može i da kazni one koji se ogreše o Boga, a često je u naivnoj narodnoj mašti izjednačena kao posrednik u molitvi sa Bogorodicom. Njen dan je petak i to su oni časi kada se prostor oko Ružice i kapele Svete Petke ispune brojnim vernicima koji dođu da se napiju vode sa čudesnog izvora na Beogradskoj tvrđavi.